Het repertoire van de effectieve verhalenverteller

Annette Simmons heeft een moderne klassieker over storytelling geschreven, ‘The Story Factor’, New York 2006. Het boek leest als een trein.

Simmons begrijpt dat je in een boek over verhalen, verhalen moet vertellen. Dat doet ze dan ook aan de lopende band, zonder dat het ooit op een maniertje begint te lijken.

Heldere analyse briljant geïllustreerd
Bovendien illustreren haar verhalen vaak briljant haar analyse. Analyses waarop nauwelijks iets valt af te dingen. Haar boek is bijna driehonderd pagina’s dik maar ze is zelden wijdlopig. Dat ze zich soms dichterlijke vrijheden veroorlooft bij het navertellen van verhalen uit de mythologie, vergeef je haar graag.

Vertrouwen winnen met verhalen
Ons publiek zit al boordevol informatie. Onze lezers en luisteraars willen geen feiten meer, ze willen in je geloven. Je wint hun vertrouwen met jouw verhaal, zodat het hun verhaal wordt. Simmons zegt dat we in ons repertoire zes soorten verhalen nodig hebben om dat te bereiken. Hier komen ze.

1. Het ‘Wie ben ik’-verhaal
Vertel een verhaal dat laat zien wie je bent, in plaats van te vertellen wie je bent. Neem daar de tijd voor, anders blijft wantrouwen de standaardmodus.

2. Het ‘Waarom ben ik hier’-verhaal
Vertel je toehoorders gerust dat je er staat om geld te verdienen. Maar maak wel duidelijk dat je ze geen poot uit komt draaien.

3. Het ‘Visie’-verhaal
Als het publiek zich prettig voelt bij jouw persoon en jouw bedoelingen, vertel ze dan het verhaal van jouw aanbieding. Dus niet zeggen dat koude rauwe vis erg lekker is. Maar beschrijf de bijna sensuele ervaring die je beleefde toen je voor het eerst sushi at.

4. Het ‘Onderwijs’-verhaal
Hoe leer je iemand iets? Wat ik zelf heb meegemaakt: ik moest een cursus geven over een helpdeskapplicatie. Goed voorbereid, goed gekapt & gekleed stond ik voor een groep kantoormensen. Stuurse blikken, armen over elkaar, houding ‘m’n baas heeft me ook maar gestuurd’. Hoe moest ik daar doorheen breken? Niet door direct met de les te beginnen, in elk geval.

“Jullie kennen hem allemaal wel, hè?”, begon ik. “De schrik van elke helpdeskmedewerker.” Nou en of ze die kenden. Het ene verhaal na het andere kwam los. In één avond was mijn argwanende klas veranderd in een enthousiaste groep mensen. Die zo te zien dolgraag met dat helpdeskpakket aan de slag wilde.

5. Het ‘Waarden’-verhaal
Als je bij een grotere organisatie werkt, weet je dat ze daar ‘kernwaarden’ hebben. Maar het cliché ‘Integriteit is onze kernwaarde’ betekent niets. Vertel over een medewerker die een fout in het nadeel van haar klant op het spoor gekomen was. En dat ze hem daarmee dermate voor zich gewonnen had dat hij zijn order verdubbelde.

6. Het ‘Ik weet wat je denkt’-verhaal
Als je mensen een verhaal vertelt waaruit blijkt dat je hun gedachten leest, vallen ze als een blok voor je. En zo moeilijk is dat niet. Verdiep je in hun bedenkingen, neem die weg en ze zijn weerloos.

Simmons sleept je mee. Net toen ik dacht: “Leuk, mensen beïnvloeden, maar is dat niet gevaarlijk?”, vervolgde ze: “The fact that we want to influence means we are already in danger.”