Waarom efficiënt formuleren soms zo moeilijk is

Je leest weleens: “Een van onze medewerkers zal telefonisch contact met u opnemen.” Terwijl je liever had gelezen: “Wij bellen u.” Waar komt die hardnekkige neiging om moeilijke woorden te gebruiken en omslachtig te formuleren toch vandaan?

Heel vroeger was efficiënt schrijven een noodzaak want elk boek moest met een ganzenveer worden geproduceerd. Hoewel middeleeuwse lonen niet het huidige niveau hadden, was dat toch een dure grap. Veel omhaal van woorden werd dan ook niet gewaardeerd.

In het digitale tijdperk is efficiënt formuleren ook weer noodzakelijk. En nu al helemaal door ruimtegebrek op de mobiele schermen en het exponentieel groeiende belang van micro-copy.

Waarom makkelijk doen als het ook moeilijk kan?
Hoe zijn we in hemelsnaam aan de huidige vloedgolf van overbodige woorden gekomen? Aan zinnen die het einde niet ongeschonden halen omdat de opsteller zich eraan vertilt? Ik zie drie oorzaken: de schrijver

• wil niet dom lijken;
• is bang voor leegte;
• vertoont kuddegedrag.

Niet dom lijken
Laaggeschoolden praten simpel dus ik moet niet simpel praten, is het axioma. Want anders denken de mensen dat er iets mis is met mijn opleiding of dat ik het spel niet begrijp. Die misvatting beïnvloedt helaas nog steeds teksten die online geplaatst worden. Gelukkig zien we hier een kentering door het inzicht dat jip-en-janneketaal eigenlijk wel zo prettig is. Dan begrijpt de lezer tenminste wat je wilt vertellen.

Een grappige en vaak voorkomende vorm van dit imagoprobleem is het ‘boven je stand lullen’. Ik hoorde of las:

• “Dit artikel moet je persuatief schrijven.”
• ”Als we dat doen, heb je gewoon een profit-profitsituatie.”
• “Contemporaire geschiedenis is toch meer het terrein van journalisten dan van historici”.

Angst voor leegte
Angst voor de leegte is een universeel menselijke fobie. Wordt ook wel horror vacui genoemd en komt in talloze varianten voor. Je hebt kunstenaars die elk leeg plekje opvullen met ornamenten. In tuincentra hoor je mensen naar ‘bodembedekkers’ vragen. Zelf heb ik de neiging om in volmaakt opgeruimde woningen kranten, boeken of kledingstukken te laten rondslingeren.

Een marketeer wilde een langere tekst van me dan ik geschreven had. “Alles staat er toch in?”, vroeg ik. Maar ze kon écht niet tegen dat wit op de pagina.

Kuddegedrag
Veel bestaande onlinetekst is opgebouwd uit knippen & plakken, vaak compleet met wagonladingen overbodigheid. Waarin geen online copywriter ooit is gekend. En die tekstfragmenten blijven maar voortbestaan. Want als het er altijd al zo stond, dan zal het toch wel goed zijn? En als het ineens origineel is, prikkelend, kortom anders dan je gewend bent, dan schrik je even.

“Hoe kom je aan die tekst?”, vroeg iemand mij. Ik antwoordde naar waarheid: “Die heb ik zelf geschreven”.

Efficiënt formuleren is heel makkelijk
Wat wil je zeggen? Nou, zeg dat dan.